İŞLEMCİ – EKRAN KARTI TERFİ VE OVERCLOCK REHBERİ
Herkese Merhaba,
Bu yazıda ekran kartı terfisi, işlemci ve ekran kartı overclock konularına ve dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalara değineceğiz. Bu konuların yanında TR serisini değişik bir gözle yani işlemci kullanımı ve overclock açısından değerlendireceğiz. Değerlendirme sonunda ilginç bazı sonuçlar elde edeceğiz. Ana işlemci (CPU) ile Ekran kartı grafik işlemcisi (GPU) karışmasın diye yanına kısaltmalarını da yazıda vermeye çalıştım. ( CPU : Central Processing Unit, GPU : Graphics Processing Unit). Geçen yazımızda oyunların yazılım (Software) kısmıyla ilgilendik şimdi ise donanım (Hardware) kısmıyla ilgileneceğiz.
Hemen konuya geçmeden önce biraz işlemci (CPU) ve ekran kartının çalışması ve birbirleriyle ilişkileri üzerine kısa bir değinelim. Ekrana çizdirilecek görüntünüz öncelikle işlemcinize (CPU) gönderilir, işlemci, görüntü üzerinde gerekli işlemleri gerçekleştirdikten sonra ham görüntü bilgilerini ekran kartınızın hafızasına yükler. Ekran kartı alırken 128 MB olsun diyerek aldığınız hafıza budur. Ekran kartı grafik işlemcisi (GPU), ekran kartınızın hafızasından ham görüntü bilgilerini alıp 3 boyutlu (ışık, fon, uzaklık vb) hesaplamalar yaparak monitörünüze gidecek görüntüyü oluşturur. Ekran kartı işlemcisi (GPU)' ya örnek olarak nVidia FX 5900, ATI Radeon 9800 verilebilir. Kısaca donanımsal olarak izlenen yolu özetlersek;
İşlemci (CPU) >> Ekran Kartı Hafızası >> Ekran Kartı Grafik İşlemcisi (GPU) >> Monitör
Konunun bundan sonraki kısmını bu yol üzerinden işleyeceğiz. Bilgisayarınız artık yeni oyunlara ayak uyduramıyorsa bildiğiniz gibi önümüzde iki seçenek var birincisi overclock ikincisi de yeni bir parçaya terfi etmek. Ama öncelikle sorun nereden kaynaklanıyor, bilgisayarınız ne açıdan yetersiz kalıyor onu güzel bir şekilde teşhis etmemiz gerekiyor. Yukarıdaki yol üzerindeki parçalar oyununuza nasıl etki eder ona bakalım;
İŞLEMCİ (CPU) ETKİSİ:
İşlemciniz oyunun gerektirdiği işlemci hızından düşük kalıyorsa,
Oyun oynarken işlemciniz saniyede gerekenden daha az görüntü oluşturacak, böylece ekran kartınızın hafızasını daha yavaş dolduracaktır. Bu yavaşlık gözle hissedilir bir düzeyde ise oyunda takılmalar, kesik kesik ve seyrek görüntüler halinde kendini gösterecektir.
Ekran kartı ne kadar hızlı ve iyi olursa olsun, işlemci (CPU)' yu bekleyecektir. Bu da demek oluyor ki işlemciniz (CPU) yavaş kalıyorsa, ekran kartınız ne kadar iyi olursa olsun, ondan verim alamayacaksınız, ekran kartınız, işlemci (CPU)' yu beklediğinden otomatik olarak o da monitöre görüntüyü yavaş gönderecektir.
EKRAN KARTI HAFIZASININ ETKİSİ:
Ekran kartı hafızası için incelenecek 2 unsur vardır, birincisi hafıza miktarı, ikincisi hafıza hızıdır.
Ekran kartınızın hafıza miktarı tamamen görüntü kalitesini etkiler. Ekran kartınızın hafızası oyunun verebileceği görüntü kalitesinden fazla ise görüntü kalitesi oyunun verebileceği kadardır, daha iyi olamaz. Ekran kartınızın hafızası oyunun istediği miktardan az ise görüntü kalitesi düşer.
Ekran kartı hafızasının hızının etkisi de işlemci CPU' nun etkisiyle aynı gibidir. Hafıza hızı yavaş kalıyorsa, CPU ne kadar hızlı olursa olsun, yavaş kalan ekran kartı hafızasını bekler, beklediğinden dolayı görüntü hızı düşer, oyunda takılmalar, seyrek ve kesik kesik görüntü çizimleri görülür.
EKRAN KARTI GRAFİK İŞLEMCİSİNİN ETKİSİ (GPU):
Grafik işlemciniz GPU ‘ nun yeteneklerinin kıyaslamasında desteklediği DirectX sürümü önemli bir ölçüttür. DirectX8 uyumlu bir ekran kartınız DirectX9 oyunlarını çalıştırmasının garantisini vermez. Fakat oyun üreticileri önceki sürüm ekran kartı müşterisini kaybetmemek için genellikle oynama desteğini verirler. Fakat DirectX9' un getirdiği yeni görünüm özellikleri devre dışı bırakılır. Aklınıza şöyle bir soru gelebilir, “benim ekran kartım DirectX8 uyumlu, madem DirectX9 ile gelen yeni özellikler devre dışı bırakılıyor, DirectX9' u bilgisayarıma niye kurayım? DirectX9' u kullanan oyundur. Oyun DirectX9' da hazırlandığından oyunu oynamak için DirectX9' u kurmak zorundasınız. DirectX9, ekran kartınıza bakarak hangi özellikleri devre dışı bırakacağını tespit eder. Ekran kartınız her ne kadar DirectX8 uyumlu olsa bile, bilgisayarınıza kurulu olan DirectX9, ekran kartıyla haberleşirken ekran kartı sürücülerini kullanacağından ekran kartı sürücüleriniz de DirectX9 uyumlu olmalıdır.
Grafik işlemciniz (GPU), oyunun gerektirdiği hıza göre yavaş kalıyorsa, diğer birimler (CPU ve ekran kartı hafızası) ne kadar hızlı olursa olsun, 3 boyutlu görüntü hesaplamaları yavaş işleyecek görüntüde takılmalar, seyrek görüntü çizimleri ortaya çıkacaktır.
İşlemci (CPU) >> Ekran Kartı Hafızası >> Ekran Kartı Grafik İşlemcisi (GPU)
Yukarıda bahsettiğimiz etkileri kısaca özetlersek İşlemci (CPU), Ekran Kartı Hafızası, Ekran Kartı Grafik İşlemcisi (GPU) bilgileri hep bir öncekinden devraldığından bu dizide hangileri yavaş ise diğer birimler yavaş olanı bekleyecektir. Bu nedenle bizim yavaş ve yetersiz olan parçayı iyi tespit etmemiz ve onun üzerine çalışmamız gerekmektedir. Zor olanı oyundaki takılmaların, yavaş çizimlerin sebebini bulmaktır, çünkü bu 3 parçadan herhangi birinin veya birkaçının yavaş kalması bu sonucu ortaya çıkarır. Görüntü kalitesi ise ekran kartının hafıza miktarı ve desteklediği DirectX sürümüyle ilgili olduğundan sebebi en kolay tespit edilen de görüntü kalitesidir.
Yetersiz kalan parçalar için düşüneceğimiz 2 yol var birincisi terfi etmek, ikincisi şu an masraf yapmak istemiyorum, elimde olanı hızlandırayım diyenler için biraz riskli overclock olacaktır. Ayrı başlıklar halinde bunlara değinelim.
EKRAN KARTI TERFİSİ VE DİKKAT ETMEMİZ GEREKENLER
Bilgisayarımızın ekran kartını yenilerken çok fazla yapılan bir hataya göz atalım. Örnek olarak bu dizide işlemcimiz (CPU) yavaş kalsın, bunun sonucu olarak görüntü çizimlerinde takılmalar olacaktır, bu sorun karşısında, ekran kartı yetmiyor diye ekran kartını son model bir kartla değiştirdiğimizde durum gene değişmeyecek, ekran kartı yavaş kalan işlemciyi (CPU) bekleyecek, o kadar masrafı sokağa atmış olacağız. Hatta yeni ekran kartınız en yeni özellikleri devreye alıp daha hızlı bir işlemci (CPU) isteyeceğinden, oyunu daha yavaş oynayacaksınız ve eski ekran kartınızı arayacaksınız. İşlemciniz yavaş kalıyorsa ekran kartınızı boşuna değiştirmeyin.
Ekran kartınızın grafik işlemcisi GPU yavaş kalıyorsa ekran kartınızı değiştirmekte haklısınız.
Oyunda takılmalar yoksa ve siz daha iyi bir görüntü kalitesi istiyorsanız (eski ekran kartınızın görüntü kalitesi artık yetersiz kalıyorsa) bunun sebebi ekran kartı hafızasının artık düşük kalması ve daha eski bir DirectX sürümünü desteklemesidir. Burada ekran kartınızı daha yüksek kapasiteli olanı ve en yeni DirectX sürümünü destekleyeni ile değiştirmekte sonuna kadar haklısınız.
Peki, ben hangi parçanın yavaş kaldığını nasıl anlarım diyorsanız bunu overclock başlığında değineceğim. Gerçekten bulması biraz uğraştırıcı, öyle hemen kolay bulunamıyor ne yazık ki.
Yeni bir bilgisayar almıyorsanız, ekran kartınızı değiştirecekseniz yeni alırken çok yüksek modelleri seçmemenizde yarar vardır, çünkü işlemciniz (CPU) eski kart için yeterliyken, yeni ekran kartınız karşısında yavaş kalabilir ve paranızı sokağa atmış olabilirsiniz. O nedenle çok yükseğe kaçmadan orta bir model, DirectX' in son çıkan sürümünü destekleyen bir kart olabilir. Karşınıza şöyle bir problem de çıkabilir, yeni ekran kartlarını anakartınızın da desteklemesi gerekir. Son ekran kartları AGP 8X' dir ve AGP 4X' e göre daha yüksek güç çekerler, anakartınız bu gücü karşılayamayıp yanabilir veya yeni ekran kartınız anakartın verdiği düşük gelen güçte çalışmayabilir. Ekran kartını değiştirecekseniz mutlaka kasayı servisine götürüp anakartınızı incelettirin, yeni ekran kartı için anakart üzerinde çalışma garantisini satıcıdan isteyin. Bu garantiyi vermiyorsa almayın, yoksa yeni kart elinizde kalır.
Şunu da belirtmekte fayda görüyorum, AGP 8X ekran kartlarını (eğer desteklerse!) AGP 4X destekli anakartta kullanırsanız normalden daha yavaş çalışacaktır. Çünkü AGP 4X veri yolu, AGP 8X' den daha düşük hızdadır.
İşlemciniz (CPU) yavaş kalıyorsa işlemciyi değiştirmek en nadir yapılanlar arasında olduğundan işlemciyi terfi etmek konusuna girmiyorum. Aslında terfi etmede en ideali işlemci (CPU) ile Ekran kartını beraber terfi etmektir. Ama masraflı olacağından çok tercih edilmez. İşlemci (CPU), genelde değiştirmek yerine overclock yapılarak hızlandırılır.
OVERCLOCK YAPMAK
Geldik ikinci yönteme, şu an masraf yapmak istemiyorum, elimde olanı hızlandırayım bana yeterli diyenler için riskli overclock yöntemini ele alalım. Hemen bir ön hatırlatma görüntü kalitesini overclock ile arttıramazsınız, görüntü kalitesi ekran kartınızın hafıza miktarı ve desteklediği DirectX sürümüyle ilgilidir, overclock ile ekran kartınızın hafızası artmaz, ve desteklediği DirectX sürümü değişmez. Overclock oyundaki takılmalar, yavaşlamalar içindir.
Öncelikle elektronikte clock (saat frekansı veya frekans) nedir ondan bahsedelim, sonra over yaparız :) . Neden bu kadar derine iniyorum, çünkü ekran kartınızı overclock yaparken karşınıza bu terimler gelecek, en azından bazı şeyleri bilerek yapacaksınız. Dijital elektronik parçalar, işlemciler “clock” denilen belli bir dürtü-tetikleme ile işlem gerçekleştirirler. Clock (frekans) 1 saniyede elektronik parçaya verilen dürtü-tetikleme sayısıdır, birimi hertz (Hz) ile gösterilir. Kafaları karıştırmadan hemen bir örnek üzerinde bakalım, Pentium 4 “3 GHz” işlemcinize saniyede 3 giga kere (3 milyar kere!) dürtü-tetikleme verilir. Bu tetiklemenin belli sayısında 1 işlem gerçekleşir. İşlemcinin yapısına göre bu oran değişir. Kafadan atıyorum!, örneğin ortalama 6 tetiklemeye 1 işlem yapsa, 3 GHz işlemcinizin saniyede 3 milyar/6 = ortalama yarım milyar işlem yapabilme kapasitesi vardır. İşleyiş aslında daha karmaşık, o nedenle ortalama deyimini kullandım. Neyse çok derine de dalmayalım, saniyede yarım milyar işlem nasıl ama :) . Hep işlemci dedik ama bilgisayarınızdaki RAM, hafızalar, çipler hep belli bir clock-frekans- ile çalışır ve haberleşirler.
Clock (frekans)' ı arttırırsanız elektronik parçaya, işlemcinize saniyede daha fazla dürtü-tetikleme yaptırılır, böylece bir işlemi daha hızlı gerçekleştirir. İşte bir elektronik parçaya fabrikasyon olarak belirlenmiş clock(frekans) değerinin daha da üzerinde bir clock ile çalıştırmaya overclock deniyor. İşlemciniz (CPU), ekran kartı hafızası ve ekran kartı grafik işlemcisi(GPU)' nin üçü de belli bir clock(frekans) ile çalışırlar. Clock(frekans) hızın bir ölçüsü olmakla birlikte başka etkenlerde işin içindedir. O kadar derinlere inmeyelim, şimdilik burada bırakalım.
OVERCLOCK ETKİLERİ:
Fabrikasyon verilen clock değerleri, o frekansta (hızda) elektronik parçanın testlerinin yapıldığının ve hatasız bir şekilde çalıştığının garantisini verir. Biz bu hızı arttırdığımızda (overclock) elektronik parçanın hızlı çalışıp işlemleri hızlı yapmasının yanında şu dezavantajları vardır;
• Elektronik parça (işlemciler, hafızalar vb) yapısı gereği bu hıza ayak uyduramayıp istenildiği gibi çalışmayabilir.
• Overclock edilen parça daha hızlı çalışacağından daha fazla ısı ortaya çıkarır, bu ısı gerektiği gibi uzaklaştırılamazsa parça yanabilir!!! ISI PROBLEMİ ÇOK ÖNEMLİ!!!
• Elektronik parçanın ömrü azalır, daha fazla yıpranır. Ama bu ömürdeki kısalma zaten hızlı ilerleyen teknoloji karşısında çabuk demode olan parça için bazen önemsiz olabilir. Ömürdeki kısalmanın önemli olup olamayacağı parçanın tipine ve overclock derecesine bağlıdır.
• Elektronik parça daha fazla güç tüketir. Elektrik sarfiyatı artar. Bunu önemsiz görenler için hemen söyleyeyim, Pentium 4 3,2 GHz bir işlemci (CPU) %100 çalıştırılırsa overclock edilmeden! şebekeden yaklaşık 100 Watt güç çeker. Odanızda aydınlanmada kullandığınız fluorasan lamba en fazla 40 Watt, monitörünüz yaklaşık 65 Watt güç çeker, kıyaslaması size ait.
• Overclock yapmak o parçaya üretici şirket tarafından verilen garantinin iptaline yol açabilir.
İşte overclock etkileri böyle, tüm üretici şirketlerin ve herkesin yaptığı uyarıyı ben de yapıyorum:
OVERCLOCK YAPMAK TAMAMEN SİZİN SORUMLULUĞUNUZDADIR, OVERCLOCK YAPTIĞINIZ PARÇADA VE SİSTEMİNİZDE OLUŞABİLECEK ARIZALAR İÇİN KESİNLİKLE SORUMLU DEĞİLİM. BU KONUDA TÜM SORUMLULUK SİZE AİTTİR!
Bu uyarıyı yaptıktan sonra yazıya devam edelim. Aslında gerçekçi olursak aşırıya gitmedikçe ve oluşan fazla ısı problemini de çözerseniz overclock çok da korkulacak bir şey değildir. Ama önlemlerinizi de almanız gerekir. Tekrar diyorum kendi sorumluluğunuzla overclock yapmaya karar verdiyseniz neler yapmamız, nasıl davranmamız yerinde olur şimdi de ondan bahsedelim.
OVERCLOCK YAPMADAN ÖNCE HAZIRLIK:
Overclock yapacağımız parça ister işlemci ister ekran kartı olsun, normalden daha fazla ısı çıkaracaktır. Hele ki yaz sıcaklarında bu durum büyük bir problemdir. Öncelikle bu ısı probleminin çözülmesi gereklidir. Genel olarak yapılması gerekli olanlar:
• Oluşan fazla ısıyı overclock yapılan parçadan ve kasadan uzaklaştırmak için güçlü kasa fanı kullanın. Veya daha sağlıklı ve etkili olanı kasanın kapağını açık bırakın. Kasanızın içindeki tozları temizleyin. Elektronik parçalar için toz büyük bir beladır, oluşan ısının havaya verilmesine engel olarak parçanın fazla ısınmasına yol açar.
• Bilgisayarınıza sıcaklıkları, gerilimleri ve fan hızlarını izleyen ve tehlike sınırında alarm veren program kurun. Motherboard Monitor programını tavsiye ederim. Ücretsizdir. Bu program ile işlemcimi yanmaktan kurtardım, işlemci fanım bozulmuş ve durmuştu, bu program alarm vererek beni uyardı. Böylece işlemci yanmadan bilgisayarı kapattım, beni de yeni bir işlemci almaktan kurtardı. Aslında bu tür programları sadece overclock zamanı değil her zaman bulundurmak gerekli.
• İşlemci (CPU) ve ekran kartı sıcaklığı 60–70 dereceyi aşıyorsa tehlike çanları çalmaya başlamıştır. Ekstra soğutma önlemleri almanız gerekir.
İŞLEMCİ (CPU) OVERCLOCK
İşlemciniz (CPU) overclock yeni anakartlarda BIOS' dan, daha eskiler için anakart üzerindeki anahtarlar üzerinden yapılıyor. Eski anakartı olanlar ve işlemcisi sadece anakart üzerindeki anahtarlarla overclock olabilen anakarta sahip arkadaşlar, anakartınızla beraber gelen kitapçık üzerinden bu konuda gerekli bilgiyi alabilirsiniz. Her anakartta farklılık gösterdiğinden kesin bir şey yazmak zor. BIOS' dan yapılabiliyorsa FSB (Front Side Bus) hızını arttırrarak yapabiliyorsunuz. Bu FSB frekansı(hızı) işlemci(CPU) frekansının belli bir oranıdır. Bu orana işlemci (CPU) çarpanı deniyor. Örnek CPU frekansınız 2.8 GHz ve FSB frekansınız 200 MHz ise CPU çarpanınız 2800/200=14' tür. Yalnız burada dikkat etmeniz gereken bir durum var FSB hızı değiştirildiğinde normalde buna bağlı olarak PCI(Ses, TV kartı vs. kartları taktığınız beyaz renkli slotlar) ve AGP(Ekran kartınızı taktığınız slot), RAM hızları da artar. PCI kartlar çalışma frekansı konusunda çok hassastır, en ufak bir artışta kartlarınız çalışmayabilir, burada size küçük bir deneyimimden bahsedeyim, ben overclock yaparken FSB hızını arttırınca PCI hızı 33MHz'den 35MHz' e çıktı, Creative ses kartım devre dışı kaldı, Windows ses kartımı görmedi. O nedenle FSB hızını arttırırken AGP ve PCI frekanslarını sabit değerlere kilitleyin. Bu sabit değerler PCI : 33 MHz, AGP: 67 MHz. PCI frekansını sabit tutmak için "PCI Bus Frequency" kısmına gelip 33 MHz' i işaretleyin. FSB hızı arttırıldığında, RAM hızı da arttığından ve ısı probleminden dolayı markalı ve üzerinde metal soğutması olan RAM kullanmanız tavsiye ederim.
İşlemci(CPU)' yi overclock ederken BIOS' da bir de core voltajını yükseltme ayarı da yapılabilmesine rağmen kesinlikle önermediğim ve çok çok riskli bir ayardır. İşlemcinizi yakma ihtimaliniz çok yüksektir. Bu core voltajını fabrikasyon(varsayılan) değerinde olduğu gibi bırakın. Herşeyin mantığını yazdım bunu da yazayım ki ezbere davranmış olmayalım. İşlemciyi (CPU) çok daha yüksek frekanslarda çalıştırdığınızda(aşırı overclock); ısı kayıpları, hızlı çalışma vb. etkenlerden dolayı fabrikasyon voltaj değeri yeterli gelmemeye başlar, o yüksek frekansta çalışamayan işlemcinin çalışmaya devam edebilmesi için core voltajı arttırılır. Ama çok aşırı riskli bir durumdur. İşlemcinizin artan voltaja dayanamayıp yanma ihtimali çok yüksektir. Aynı uyarıyı tekrar yapmakta fayda görüyorum:
CPU CoreVoltajını arttırmak kesinlikle önermediğim ve çok çok riskli bir ayardır. İşlemcinizi yakma ihtimaliniz çok yüksektir. Bu core voltajını fabrikasyon(varsayılan) değerinde olduğu gibi bırakın.
Bu uyarıya rağmen gözü kara arkadaşlar olursa ve bu voltajı arttırmak istiyorum diyorsa, işlemciyi yakma riskini göze alıyorsa 1.7V' un üzerine çıkmasın, işlemciyi çok iyi soğutma önlemleri alsın.
CPU overclock yapmayı düşünenler CPU fanının yeterli olabileceğinden emin olsun veya işlemci fanınızı daha iyi soğutma sağlayan bir fan ile değiştirin. İşlemcinizi %100 kullandığınızda sıcaklığı 70 dereceyi aşmasın. Ayrıca yukarıdaki hazırlıklarınızı yapmayı ihmal etmeyin ve overclock için aşırıya kaçmayın.
TR Serisine İşlemci Kullanımı ve Overclock açısından bir bakış:
Windows normalde işlemci kullanımına ihtiyaç olmadığı zamanlarda onu uyku moduna alır. Uyku modunda işlemciniz çalışmaz ve en az güç tüketir ve sıcaklığı düşüktür. Windows NT–2000-XP için Ctrl+Alt+Del ‘ e basarak işlemci kullanımını görebilirsiniz. TR1–5 serisi o kadar işlemci ihtiyacı olmadığı halde işlemciye her zaman %100 yüklenir, işlemciyi serbest bırakmayarak uyku moduna geçmesini engeller. Oysaki TR6, işlemciden ihtiyacı olduğu kadarını kullanır, gerisini serbest bırakır, Windows işlemcinin serbest bırakıldığı zamanlarda başka bir programın ihtiyacı yoksa işlemciyi uyku moduna alır. Böylece TR6, elektrik tüketimi, kasa ve işlemci ısınması yönünden TR1–2–3–4–5 serisinden üstündür. Ne kadar ilginç değil mi? TR6 oynayarak daha az elektrik faturası ödüyorsunuz. Şu ana kadar kimse seriyi bu yönden karşılaştırmadı bu da benden olsun. TR1–2–3–4–5 serisini oynarken kesinlikle işlemcinizi overclock yapmayın hem ihtiyacı yok hem de boşu boşuna fazla güç tüketimi, fazla ısı çıkmasına sebep olursunuz. Hata bu seri için işlemcinizi yavaşlatabilirsiniz. TR6' yı overclock' lu işlemcide oynayabilirsiniz. Çünkü ihtiyacı kadar kullanır gerisini bırakır, tasarruflu davranır.
Normal Windows kullanımında (oyun harici) işlemcinizi overclock' lu bırakabilirsiniz. Uyku fonksiyonu devrede olduğundan tasarruf açısından herhangi bir problem yoktur.
EKRAN KARTI OVERCLOCK
Ekran kartları genellikle fabrikasyon üzerinde kendi fanlarını bulundururlar. Bu fanlar ekran kartının overclock' suz çalışması esnasında çıkacak ısıyı atacak şekilde ayarlanmıştır. Overclock yapmanız halinde bu fan yetersiz kalabilir. Ekran kartı fanınıza güveniyorsanız overclock yapın. Önceden uyardığım gibi tüm sorumluluk size aittir. Burada en avantajlı olanlar fansız pasif soğutmalı ekran kartlarıdır. Bu kartları overclock yapmadan önce üzerine kendiniz güçlü bir fan takarak çok rahat overclock ısısının üstesinden gelebilirsiniz. Fan takmadan bu tip kartları overclock yapmayın.
Ekran Kartı nasıl overclock edilir?
Ekran kartı için overclock yapılacak 2 parça vardır, bunlar Ekran Kartı Hafızası (Bellek) ve Ekran Kartı Grafik İşlemcisi GPU (Çekirdek)' tir. nVidia ekran kartınızı overclock etmek için ayrıca bir program kurmanıza gerek yoktur, hatta kurmayın, sisteminizi kararsız hale getirebiliyor. Ekran kartınızın son sürüm driverlarını (international olanı Türkçe desteklidir) nVidia' nın sitesinden indirin. Görünüm ayarları altındaki Gelişmiş Penceresinde nVidia' nın kendine ait bir sekmesini göreceksiniz. Bu sekmeye tıkladığınızda sola açılacak menüde “Saat Frekansları” ‘ nı arayın işte buradan ekran kartınızı overclock yapabilirsiniz. Karşınıza 2 seçenek gelecek, Çekirdek(Core) sizin Grafik(GPU) işlemcinizdir, Bellek ise Ekran Kartı hafızanızdır. Tavsiye edilen hem hafızayı hem de Çekirdek (GPU)' yu 5 MHz' lik artışlarla sürekli test etmek, görüntü bozulursa overclock sınırını aştığınızı gösterir. Ama siz bu sınıra kadar zorlamayın, aşırıya gitmeyin.
Sola açılan menüde “Saat Frekansları” ‘ nı göremiyorsanız (ki nVidia genelde koymuyor) üzülmeyin. Küçük bir işlemle menüye onu ekleyeceğiz.
Başlat > Çalıştır ‘ a tıklayın. Gelen küçük pencereye “regedit” yazıp Enter'a basın. Karşınıza Windows Kayıt Defteriniz gelecek. Solda açılan menüden;
HKEY_LOCAL_MACHINE > SOFTWARE > NVIDIA Corporation > Global > NVTweak
‘e kadar gelin. NVTweak' e sağ tıklayıp Yeni > DWORD seçin, ismine "coolbits" yazıp enter'a 2 kere basın, değerine de 3 girin, Tamam deyin. Kayıt defterini kapatıp bilgisayarınızı yeniden başlatın. Artık siz de sola açılan menüde “Saat Frekansları” ‘nın eklendiğini göreceksiniz. Buradan siz de yukarıda anlatıldığı gibi overclock yapabilirsiniz.
ATI ekran kartlarını overclock etme konusunda kendi içinde ayar imkânı verip vermediği konusunda emin değilim bu imkânı veriyorsa ayrı bir program kurmayın, eğer bu imkânı vermiyorsa program kurarak ATI kartlarınızı da overclock yapabilirsiniz. Programın adı “RivaTuner”. Program hakkında sorularınız olursa mail attığınızda size yardımcı olurum. nVidia desteği de var ama ben nVidia için ayrı bir program kurulmasını tavsiye etmiyorum.
EKRAN KARTI OVERCLOCK İÇİN ÖNERİLER
Overclock ayarlarını yaptıktan sonra Windows(bilgisayar) her başladığında ayarları uygula seçeneğini SEÇMEYİN!!!. EKRAN KARTINIZI SADECE OYUN OYNAYACAĞINIZ ZAMAN OVERCLOCK EDİN, DİĞER ZAMANLAR NORMAL HIZDA ÇALIŞTIRIN. CPU' dan farklı olarak Ekran kartınızın uyku fonksiyonu yoktur ve sürekli %100 çalışır. Normal Windows kullanımında ekran kartınızın overclock' lu olmasına ihtiyaç yoktur. Hatta normal hızda çalışmasına bile gerek yoktur, daha düşük hızlar bile yeterlidir. Oyun harici Overclock' lu kullanırsanız gereksiz yere ekran kartınızı zorlayacak, ısınmalara ve daha fazla güç-elektrik tüketimine sebep olacaktır.
Benden size küçük bir tüyo, normal Windows kullanımında ekran kartı güç tüketimini azaltmak için aynı menüden ekran kartınızı normal hızından aşağıya çekip yavaşlatabilirsiniz. Yeni ekran kartları FX Serisi yaklaşık 45 – 50 Watt gücündedir (az değil!). Normal Windows kullanımında ekran kartınızı çok aşırı yavaşlatmadığınız takdirde bu yavaşlığı hissetmezsiniz, bunun yanında daha az ısı açığa çıkar ve elektrik tüketiminiz azalır, tasarruf yapmış olursunuz. Ana işlemciniz CPU için aynı tüyo geçerli değildir, CPU' nun zaten uyku fonksiyonu vardır ve tasarruflu çalışır, yavaşlatma girişimi gereksizdir.
İşlemci (CPU) , Ekran Kartı Hafızası, Ekran Kartı Grafik İşlemcisinden hangisi yavaş kalıyor nasıl anlarım?
Oyun oynarken görüntüde takılmalar, yavaş görüntü çizimleri oluyorsa ve sisteminizde başka bir problem yoksa bu üçlüden birinin veya birkaçının yavaş kaldığından bahsetmiştik. Şimdi bu üçlüden hangilerinin yavaş kaldığını bulalım.
Bu parçaların yavaş olanını tespit etmede overclock yöntemini kullanacağız. Konu gene overclock olduğundan bu yöntemi uygulayıp uygulamamak ve ortaya çıkabilecek sorunlarda tamamen siz sorumlusunuz. Bu uyarıdan sonra devam diyecekler için yönteme giriş yapalım,
CPU' nun overclock edilmesi uğraştırıcı olduğundan onu en sona bırakıyoruz ve Ekran kartından başlıyoruz. Sisteminizde çalışan tüm programları kapatın. İşlemciyi meşgul edecek hiçbir program bulunmasın. Sisteminize test sırasında CD-ROM' dan vs. virüs girme tehlikesi yok ise virüs tarayıcınızı da kapatmanız sağlıklı olur.
Ekran kartı Saat Frekansları bölümünde Grafik İşlemcisi (GPU), Çekirdek-Core- adıyla geçer. Bu çekirdek frekansına 5Mhz' lik artışlar uygulayarak takılma yapan oyununuzu çalıştırın, çekirdek frekansını her arttırışta takılmalar azalıyorsa Ekran Kartı Grafik İşlemcisi (GPU) yavaş kalıyordur.
Çekirdek frekansını arttırmak oyundaki takılmaları hiç etkilemiyorsa, GPU hızınız yeterlidir. Çekirdek (GPU) hızınızı normal değerlerine getirip aynı adımları Ekran Kartı hafızası (Bellek adıyla geçer) için uygulayın. Takılmalar azalıyorsa Ekran Kartı Hafızası yavaş kalıyordur. Oyundaki takılmaları hiç etkilemiyorsa Ekran Kartı Hafızasının hızı yeterlidir.
İşlemciniz CPU' nun yavaş kalıp kalmadığını test etmek için overclock yaparak oyundaki takılmaların durumuna bakıp denemeniz mümkündür. Overclock yapamayanlar için şöyle birkaç yöntem olabilir. Ekran kartının hafızasını ve ekran kartı işlemcisini overclock yapmak takılmalarda hiçbir azalma yapmıyorsa geriye sadece işlemciniz CPU kalır. Windows 2000-XP' de Ctrl+Alt+Del ile performans sekmesinde CPU kullanımını görebilirsiniz. Bu ekran açıkken oyununuzu çalıştırıp biraz oynayın ve Windows' a tekrar geri dönün, “İşlemci Kullanımı Geçmişi” grafiğini inceleyin, takılma olan yerlerde işlemci kullanımı %100 görünüyorsa işlemciniz yavaş kalıyordur. Aslında bu yöntemlerden kendi aralarında en kolay olanı işlemci (CPU) overclock yaparak denemektir.
Şunu da belirtmekte fayda görüyorum. Takılma yapan oyununuz DirectX kullanmıyorsa veya Software modda çalışıyorsa ekran kartınızın grafik hızlandırma fonksiyonları devre dışıdır. Tüm 3D çizimlerin hesaplamaları işlemciniz CPU' ya yaptırılır. Bu durumda CPU, ekran kartınızın grafik işlemcisinin (GPU) görevini de üstlendiğinden yavaş kalması, takılması kadar normal bir durum yoktur. Takılma yapan oyununuzun DirectX kullandığından ve Hardware moda çalıştığından emin olmalısınız. Bu dediğim ayarlar
TR6 için Settings altında, ekran kartınızın sekmesinde “Render Type” olarak geçer. Ayarını kendiniz değiştirmediyseniz, varsayılan olarak “Hardware” modda DirectX kullanacak şekilde çalışır. Bu kısım Software olarak seçili ise “Hardware” yapın.
TR1–5 serisi için ise Output Settings altında geçer. “Microsoft Direct3D Hardware Acceleration through Direct3D HAL” seçeneği seçili olmalı.
Bir yazının daha sonuna geldik. Yazıda anlamadığınız yerler için bana mail atıp sorabilirsiniz. Kendinize iyi bakın, sağlıcakla kalın…
Yazan: Melsis
E-mail: melsis@hotmail.com
